Гүзәл Заһидуллина «Стройэкспертиза. Татарстан Республикасы»журналына типлаштырылган проектлар буенча үзендә нинди өстенлекләр тота сөйләде

2023 елның 29 июне, пәнҗешәмбе

Россиядә типовой проектлау институты актив үсеш ала. Типик проектлар буенча төзелешнең нинди өстенлекләре бар? Законнарда соңгы үзгәрешләр моңа ничек йогынты ясады? Һәм бу өлкәдә цифрлы сервислар нинди мөмкинлекләр тәкъдим итә? Гүзәл Заһидуллина, «ТР УГЭЦ» ДАУның эксперт эшчәнлеген оештыру идарәсе башлыгы урынбасары әлеге теманың мөһим аспектларын тикшерә.

Төрле корылмалар, ныгытмалар һәм хәтта тулы бер шәһәрләр төзү өчен типовой проектлар һәм проект чишелешләре кулланылган. «Серияләр» прототибын төзүгә кертү турында беренче искә алу 1714 ел белән даталана. Нәкъ менә быел типлаштырылган проектлар Доменико Трезини - Санкт-Петербургның беренче архитекторы булган итальян архитекторы альбомнары чыгарылган.

Безнең республика территориясендә типовой төзелеш методын куллануның беренче мисалы итеп 1550 елда Зөя шәһәре төзелешен санарга мөмкин.

Бүген, 470 елдан артык вакыт узгач, Зөя өчен, мәдәни мирас объектлары турындагы федераль закон нигезендә, ТР Мәдәният министрлыгы заказы буенча торак төзелешенең типлаштырылган проектлары эшләнде.
 
Типик проектлауга совет чорында аерым игътибар бирелде. Нәкъ менә шул вакытта типлаштырылган проектлау институтлары төзелде, типик проектларны күпләп куллану өчен күпсанлы йорт төзү комбинатлары ачылды, алар серияле төзелеш эшләнмәләре җитештерәләр, типлаштырылган проектлау өчен тиешле норматив база эшләнде. Элеккеге Советлар Союзы территориясендә торак һәм иҗтимагый корылмаларның 85%тан артыгы һәм 70%тан артыгы типлаштырылган проектлар буенча төзелгән.

Бүген төзелеш эшчәнлегендә катнашучылар типовой проектлардан файдалануга капиталь төзелеш объектларын гамәлгә ашыруга акчаны янга калдырырга гына түгел, ә проект документациясен эшләүне тизләтергә һәм, димәк, объектлар төзелешен башлап җибәрергә дә мөмкинлек бирә.

Типик проектлау институты актив үсә һәм Россия Төзелеш министрлыгы тарафыннан кертелә, һәм бу беренче чиратта кабул ителгән норматив хокукый актлар белән тәэмин ителә.

Типиклар сыйфатында иң яхшы тәҗрибәләр, актуаль техник чишелешләр булган, функциональ, техник һәм икътисадый күрсәткечләр буенча иң отышлы проектлар кулланыла.

РФ Шәһәр төзелеше кодексының 48.2 маддәсе нигезләмәләренә караганда, РФ Хөкүмәте карары буенча, типлаштырылган проект документациясе проект документларына дәүләт экспертизасының уңай бәяләмәсен алган һәм капиталь төзелеш объектын төзегәндә, реконструкцияләгәндә кулланылган проект документациясе дип танылырга мөмкин. Типик проект документациясе турындагы белешмәләр Россия Төзелеш министрлыгы тарафыннан Капиталь төзелеш объектларының проект документациясенә экспертиза бәяләмәләренең бердәм дәүләт реестрына кертелә (алга таба - ЕГРЗ).

Кабат файдаланудагы икътисадый яктан нәтиҗәле проект документациясе, аның турында мәгълүматлар 2021 елның 1 октябренә БДКМРЗга кертелгән, типлаштырылган проект документациясе дип таныла.

Типик проект документациясе турында белешмәләр БДКМРна кертелгән көннән алып, төзелеш, төзелеш объектын төзегәндә, реконструкцияләгәндә, төзүче капиталь төзелеш объектына карата әзерләнгән типлаштырылган проект документациясеннән файдаланырга хокуклы, ул билгеләнеше буенча әзерләнгән проект куәтенә, проект куәтенә, мондый төзелешне, реконструкцияне гамәлгә ашыру планлаштырыла торган территориянең табигый һәм башка шартларына карата әзерләнде.

Төзелеш эшчәнлегендә катнашучыларны төзелеш проектлары турында мәгълүмат алуның уңайлы ысулы, проект документациясенә экспертиза нәтиҗәләре белән тәэмин итү максатында, БДКМРЗда урнаштырылган «БДКМР проектлары виртринасы» (vitrina.gge.ru) web-сервисы эшләнде,

яңа төзелештә проект документациясен кабат куллану, проект бәясен һәм башка максатларны нигезләү максатларында төзелеш объектлары турында мәгълүматны гади һәм тиз арада эзләү мөмкинлеген бирә.

«БДКМРЗ проектлары витринасында» мәгариф, сәламәтлек саклау, спорт, ТКХ, әйләнә-тирә мохитне саклау һәм башка өлкәләрдәге объектларның аеруча кирәкле төркемнәре турында мәгълүмат урнаштырылган.

Функциональ билгеләнеш, проект куәте, регион, климат шартлары һәм башка характеристикалар буенча эзләү мөмкинлеге тәэмин ителде.

«Витрина» заказчыга туры килә торган объект-аналог эзләүдә һәм оптималь, заманча һәм экономияле чишелешләрне сайлауда ярдәм итә. Моның өчен объект турында кыскача төп мәгълүматны үз эченә алган объект паспорты механизмы кулланыла:

  • техник характеристикалар;
  • файдаланылган төзелеш эшләнмәләре һәм конструкцияләре, инженерлык белән тәэмин итү;
  • икътисадый күрсәткечләр (смета бәясе, төзелеш озынлыгы);
  • объектны визуаль чагылдыру.

Бүген «Витрина проектов»да 750дән артык объект турында мәгълүмат бар, аларның проект документациясе типовой дип танылган, шул исәптән Татарстан объектлары буенча.

Татарстан Республикасы проектлары түбәндәгеләр дип танылды:

  • Татарстан Республикасы Тәтеш муниципаль районының Бакырчы авылы универсаль спорт мәйданчыгы булган спорт комплексы проекты, «Татинвестгражданпроект» ДУП эшләгән;
  • Биектау муниципаль районының «Татинвестгражданпроект» ДУП эшләгән «Биектау үзәк хастаханәсе» ДАССУ поликлиникасын төзү проекты;
  • Буа шәһәрендә «Татинвестгражданпроект» ДУП эшләгән универсаль спорт залы проектын;
  • «Профессор А.Ф. Агафонов исемендәге республика клиник йогышлы хастаханәсе» ДАССУ йогышлы авырулар хастаханәсе бинасын төзү проекты түбәндәге адрес буенча: Казан шәһәре, Җиңү проспекты,
  • «Профессор А.Ф. Агафонов исемендәге республика клиник инфекция хастаханәсе» ДАССУ йогышлы авырулар хастаханәсе бинасын төзү проекты түбәндәге адрес буенча: Казан шәһәре, Җиңү проспекты, 83 (икенче чират) «Татинвестгражданпроект» ДУП эшләгән;
  • Алексеевск муниципаль районының «ФОРТЕКС» ҖЧҖ эшләгән ясалма бозлы өсте шугалагын төзү проекты;
  • адресы буенча мәдәни үсеш үзәген төзү проекты: Россия Федерациясе, Татарстан Республикасы, Алабуга муниципаль районы, шәһәр җирлеге Алабуга шәһәре, Алабуга шәһәре, Тынычлык проспекты, 77 нче йорт, «Үзәк фәнни-реставрацияләү проект остаханәләре» ФДУП (ФГУП ЦНРПМ) эшләгән;
  • башка проектлар.

Шул ук вакытта Россиядә типовой проектлау һәм экспертиза институтын камилләштерү бурычларын хәл итү өлешендә Россия Федерациясе төзелеш һәм торак-коммуналь хуҗалык министры Ирек Фәйзуллин билгеләп үткәнчә, «гамәлдәге тәртип буенча типлаштырылган тәртип буенча объект файдалануга тапшырылган проект таныла ала».

 - Мондый документация еш кына аның яңа төзелеш мәйданчыгының конкрет климатик, геодезик һәм геологик шартлары белән бәйле бүлекләренә җитди төзәтмәләр кертмичә кабат файдалану өчен туры килми, - дип ассызыклады ул. - Гади итеп әйткәндә, хәзер төзелеш оешмалары типовой проектны куллану кысаларында проект карарларының төрле вариантларын куллана алачак.

Шулай итеп, 2023 елның 4 апрелендә Россия Федерациясе Хөкүмәтенең «Россия Федерациясе Хөкүмәтенең кайбер актларына үзгәрешләр кертү турында» 2023 елның 25 мартындагы 474 номерлы карары үз көченә керде, аның нигезендә типлаштырылган проект документациясендә, типлаштырылган проект карары булган проект карарын тану турында карар кабул итү тәртибе билгеләнгән. Бердәм реестрга кертелгән типовой проект документациясен проект документациясе дип тану турындагы белешмәләр нигезендә Россия Төзелеш министрлыгы типовой проект документациясендә булган проект карарын аны типовой проект карары дип тану өчен сайлый һәм билгеләнгән критерийларга туры килү өчен мондый проект чишелешен тикшерә.
 
Капиталь төзелеш объектларының проект документациясенә экспертиза бәяләмәләренең бердәм дәүләт реестрына кертелгән көннән алып типтагы проект карары капиталь төзелеш объектын төзүне гамәлгә ашырганда, билгеләнешенә, проект куәтенә, территориянең табигый һәм башка шартларына охшашлы архитектур төзелеш проектын гамәлгә ашырганда кулланылырга мөмкин.
ЯҢАЛЫКЛАРГА ЯЗЫЛУ
Сайттагы барлык материаллар лицензия буенча тәкъдим ителә:
Creative Commons Attribution 4.0 International