Елизавета Кручинина «Экспертка сорау» рубрикасында: ТИМ нәрсәдән башлана
Проектлау этабында мәгълүмати модельләштерү технологияләрен куллану дәүләт бюджеты өчен объектлар төзегәндә кирәкле шарт булып тора. Ачык өстенлекләргә карамастан, мәгълүмати модельләштерү технологияләрен кертү (ТИМ) билгеле бер кыенлыклар белән очраша.
Без ТР Дәүләт экспертизасының мәгълүмати модельләштерү технологияләре секторының әйдәп баручы белгече Елизавета Кручинина белән сөйләштек, төзелеш тармагын цифрлаштыру нигезләрен һәм оеа барысына да кирәкме икәнен ачыклау өчен.
"Күпләр һаман да ТИМ-өч үлчәмле модель, булачак бинаны визуальләштерү дип уйлый. Чынлыкта, бу объектның бөтен тормыш циклына фундаменталь рәвештә башка якын килү-идеядән алып җимерүгә кадәр. Архитектур-төзелеш проектлау этабында ТИМ куллану проект документациясен әзерләү вакытларын кыскартуны, проектлау стадиясендә төзелеш күләмнәрен дөрес билгеләүне, капиталь төзелеш объектының бәясен проектлау белән параллель рәвештә этаплап билгеләүне тәэмин итә", - дип билгеләде Елизавета.
Сызымнар папкасы урынына цифрлы игезәк
Монда төп төшенчәләр — капиталь төзелеш объектының мәгълүмати моделе (им ОКС) һәм цифрлы мәгълүмати модель (ЦИМ).
Капиталь төзелеш объектының мәгълүмати моделе (ОКС ис.) — капиталь төзелеш объекты турында инженер эзләнүләрен башкару, архитектура-төзелеш проектлауны, төзелешне, реконструкцияләүне, капиталь ремонтлауны, эксплуатацияләүне һәм (яисә) җимерүне гамәлгә ашыру этапларында электрон рәвештә формалаштырыла торган үзара бәйле белешмәләр, документлар һәм материаллар җыелмасы (шәһәр төзелеше объектының 1 маддәсе 10.3 өлеше Россия Федерациясе кодексы).
Цифрлы мәгълүмати модель (ЦИМ) — цифрлы мәгълүмати модель - капиталь төзелеш объекты турында цифрлы объект-пространство рәвешендә бирелгән үзара бәйле инженер-техник һәм инженер-технологик мәгълүматлар җыелмасы (П.3.1.4 СП 333.1325800.2020 төзелештә мәгълүмати модельләштерү. Тормыш циклының төрле стадияләрендә объектларның мәгълүмати моделен формалаштыру кагыйдәләре).
Цифрлы мәгълүмати модель (өч үлчәмле модель) — капиталь төзелеш объектының мәгълүмати моделе составындагы цифрлы объект-пространство рәвешендә тәкъдим ителгән электрон документ (П.3.1.6 СП 333.1325800.2020 төзелештә мәгълүмати модельләштерү. Тормыш циклының төрле стадияләрендә объектларның мәгълүмати моделен формалаштыру кагыйдәләре).
«Гади генә сүзләр белән әйткәндә, бу аерым документлар һәм сызымнар белән папка түгел, ә бердәм мәгълүматлар базасы, анда бинаның һәр виртуаль «кирпеч» себе үзе турында барлык мәгълүмат: нинди материалдан эшләнгән, аның бәясе, хезмәт итү вакыты, хәтта җитештерүчегә сылтама да бар. Сез модельдә фундамент материалын үзгәртәсез дип күз алдына китерегез. Система автомат рәвештә аның йөкләнешен, бәясен һәм хәтта китерү вакытларын да санап чыга. Бу инженерлык системалары арасындагы хаталарны һәм каршылыкларны проектлау стадиясендә үк табарга мөмкинлек бирә, бу проблемаларны бетерүгә миллионнарны инде төзелеш мәйданчыгында экономияли», - дип аңлата эксперт.
Уенның яңа кагыйдәләре: төзүчеләргә нәрсәләр белергә кирәк
ТИМ үсеш алган саен экспертиза процессы шулай ук үзгәрә һәм ике төп этапны үз эченә ала: модельне коллизиядә (элементлар арасындагы конфликтлар) һәм мәгълүмати тулылыкны тикшерү, ә аннары эш күләмнәрен һәм материалларны чагыштыру.
Материалларны проект документациясе составында мәгълүмати модель рәвешендә карау тәртибе:
- Российской Россия Федерациясе Шәһәр төзелеше кодексының 49 маддәсенең 5 өлеше нигезендә проект документациясенең проектлауга төзүче яки техник заказ биременә туры килүен бәяләү экспертиза предметы булып тора.
- 2 п. буенча. капиталь төзелеш объектының мәгълүмати моделен формалаштыру һәм алып бару кагыйдәләрен, капиталь төзелеш объектының мәгълүмати моделенә кертелә торган һәм электрон документлар рәвешендә тапшырыла торган белешмәләр, документлар һәм материаллар составын раслау турында Хөкүмәтенең 17.05.2024 ел, № 614 карары белән расланган «капиталь төзелеш объектының мәгълүмати моделенә кертелә торган белешмәләр, документлар һәм материаллар составы, һәм күрсәтелгән электрон документлар форматларына таләпләр архитектура-төзелеш проектлауны гамәлгә ашыру этабында капиталь төзелеш объектының мәгълүмати моделенә түбәндәге белешмәләр, документлар һәм материаллар кертелә:
- а) капиталь төзелеш объектының мәгълүмати моделен төзү һәм алып бару Россия Федерациясе Шәһәр төзелеше кодексы таләпләре нигезендә «проект документациясе бүлекләренең составы һәм аларның эчтәлегенә таләпләр турында» Россия Федерациясе Хөкүмәтенең 16.02.2008 ел, № 87 карары нигезендә проект документациясе бүлекләре составына керүче, график өлешенә цифрлы мәгълүмати модель өстәлгән белешмәләр, документлар һәм материаллар, Россия Федерациясе Төзелеш һәм торак-коммуналь хуҗалык министрлыгы тарафыннан раслана торган, ул проектлауга биремдә, техник биремдә цифрлы мәгълүмати модельгә тулыландырылырга мөмкин.
- Нинди очракларда төзүче, техник заказчы тарафыннан капиталь төзелеш объектының мәгълүмати моделен формалаштыру һәм алып бару тәэмин ителә (РФ Хөкүмәтенең 5.03.2021 № 331 карары):
- Әгәр Россия Федерациясе бюджет системасы бюджетлары акчаларын җәлеп итеп финанслана торган капиталь төзелеш объектын төзү, реконструкцияләү өчен проект документациясен әзерләү турындагы шартнамә, дәүләт оборонасы һәм иминлеге мәнфәгатьләрендә төзелә торган капиталь төзелеш объектларыннан тыш, 2022 елның 1 гыйнварыннан соң төзелгән булса.
- әгәр төзүче яки техник заказ бирүче эшчәнлекне 30.12.2004дән Федераль закон нигезендә гамәлгә ашыра икән № 214-ФЗ «күпфатирлы йортларны һәм башка күчемсез мөлкәт объектларын өлешләп төзүдә катнашу турында һәм РФнең кайбер закон актларына үзгәрешләр кертү хакында», проект документациясе һәм (яисә) инженерлык эзләнүләре нәтиҗәләре шәһәр төзелеше инженерлык эзләнүләрен башкару турында килешү булган очракта, РФ кодексы тарафыннан экспертиза үткәрелергә тиеш, проект документациясен әзерләү турында (төзүченең (техник заказчының) инженер эзләнүләрен башкаруга биреме һәм (яки) проектлауга биреме расланган) 1.07.2024 елдан соң яки проект документациясе 1.07. 2024 гә кадәр расланган әлеге капиталь төзелеш объектын төзүгә рөхсәт бирелсә төзелгән., 1.01.2025 елдан соң бирелгән.
Санлы мәгълүмати модельгә техник биремдә билгеләнә торган таләпләр исемлеге:
Капиталь төзелеш объектының консолидацияләнгән цифрлы мәгълүмати моделенә техник бирем (EIR-Employer's Information Requirements)составында:
- берләштерелгән цифрлы мәгълүмати модельнең эшләнә торган бүлекләре Исемлеге;
- һәр дисциплинар цифрлы мәгълүмати модельнең элементар составы;
- дисциплинар цифрлы мәгълүмати модельнең һәр элементының атрибутив мәгълүматлар (параметрлары) җыелмасы.
Капиталь төзелеш объектының консолидацияләнгән цифрлы мәгълүмати моделенә техник бирем (EIR- Employer's Information Requirements) булмаган очракта, ОКС ЦИМ төзелештә мәгълүмати модельләштерү СП 333.1325800.2020 өлкәсендә төп норматив-техник документ таләпләренә туры килүен бәяләү үткәрелә. Тормыш циклының төрле стадияләрендә объектларның мәгълүмати моделен формалаштыру кагыйдәләре.