«Төзелеш экспертизасы. Татарстан Республикасы» журналында басма: мохитне уңайлы итеп ясарга
2012 елда Россия инвалидлар хокуклары турында БМО Конвенциясен ратификацияләде. Шул вакыттан бирле бу өлкәдәге законнар, аерым алганда, каршылыкларсыз мохит формалаштыру бурычын тормышка ашыру максатыннан шактый рәвештә эшкәртелде. Бу юнәлешне үстерүгә «ТР төзелеш һәм архитектура буенча дәүләт экспертизасы һәм бәя кую идарәсе» ДАУ зур өлеш кертә, аның белем бирү үзәгендә бөтен Россиядән белгечләр тарафыннан соралган «Инвалидларның уңайлы яшәү мохитен булдыру» программасы буенча укулар үткәрелә.
Бу кемгә файдалы
— Уңайлы мохитнең дүрт принцибы бар — һәркем тарафыннан файдалана алу, иминлек, мәгълүматлылык һәм уңайлылык, — дип сөйләде ТР төзелеш, архитектура һәм ТКХ министры киңәшчесе, инвалидлар һәм халыкның аз хәрәкәтләнүче төркемнәре өчен каршылыкларсыз мохитне формалаштырганда һәм тәэмин итүдә зыян китерүне кисәтү өлкәсендәге товарларны, хезмәтләрне (эшләрне) ирекле рәвештә сертификацияләү системасы инспекторы, РФ милли стандартлары проектларының инвалидлар өчен һәм башка халыкның аз хәрәкәтләнүче төркемнәре өчен объектларның һәркем тарафыннан файдалана алырлык булуын тәэмин итү буенча беренче редакцияләрен экспертиза һәм эшләп бетерү буенча эшче төркем әгъзасы Ирина Юлий кызы Просвирякова.
Курсны тыңлаучылар — проектлаучылар, төзүчеләр, архитекторлар, «Уңайлы мохит» программасына керүче учреждениеләр җитәкчеләре, шәһәр һәм муниципаль районнар администрацияләре вәкилләре, инвалидларны объектларда озатып йөрүче хезмәткәрләр — алар нинди каршылыклар барлыгын һәм инвалидларга ничек ярдәм итәргә кирәклеген белергә тиеш.
Тәҗрибәгә басым
Программада — лекцияләр, семинарлар, фикер алышулар, практик дәресләр (инвалидлар үзләре үткәрә), сәламәтлекләре буенча мөмкинлекләре чикләнгән кешеләр өчен уңайлы шартларны ничек дөрес итеп оештыруны күрсәтү өчен объектларга чыгып уку. Әлеге өлкәдәге нормативлар, законнар нигезләмәләре — законнар, кагыйдәләр җыелмасы, стандартлар җентекләп өйрәнелә. Практик өлешкә зур игътибар бирелә.
— Без белгечләргә кирәкле белем бирәбез. Курсның популярлыгы да шул хакта сөйли — «ТР төзелеш һәм архитектура буенча дәүләт экспертизасы һәм бәя кую идарәсе» ДАУ белем бирү үзәгенә бөтен Татарстаннан һәм башка төбәкләрдән тыңлаучылар килә, бик яхшы фикерләр калдыра, программаны хезмәттәшләренә тәкъдим итәләр. Бүген бу юнәлеш бик кирәк, ул актив үсә, һәм без, хәзерге вакытта иң актуаль мәгълүматны биреп, вакыт һәм тыңлаучыларның сорауларына җавап бирәбез, — дип билгеләп үтте «ТР төзелеш һәм архитектура буенча дәүләт экспертизасы һәм бәя кую идарәсе» ДАУ белем бирү үзәге директоры Ләйсән Иршат кызы Габделкабирова.
Кире элемтә
Курс экспертлары тыңлаучыларга максималь файдалы мәгълүмат бирү өчен реаль объектларда уңайлы мохит булдыру принципларының ничек тормышка ашырылуын анализлый: ничек кирәк, ә ничек эшләргә кирәк түгел.
— Хәзерге вакытта җитешсезлекләр (мәсәлән, некоррект зурлыктагы күп схемалар), ә кайчагында төзекләндерү кирәгеннән артык булу — элементлардан артык мавыгу очраклары да бар. Мәсәлән, мин еш кына инвалидлар үзләре канәгать булмаган тактиль плиткаларның күплеген күрәм, яки озатып йөрү булган учреждениеләрнең һәр кабинетында Брайль шрифты белән табличкалар. Сәбәбе — уңайлы мохит элементларын җитештерүчеләр тарафыннан үз продуктларын һәм хезмәтләрен көчләп тагуда, — дип уртаклашты Ирина Юлий кызы Просвирякова.
Бу проблеманы күрү буенча инвалидлар өчен объектларның һәм хезмәтләрнең үтемлелеген тәэмин итү буенча Бөтенроссия сукырлар җәмгыяте эксперты Эдуард Ибраһимов та билгеләп үтте.
Ә Бөтенроссия инвалидлар җәмгыятенең Татар республика оешмасы рәисе урынбасары Надежда Бакина фикеренчә, бүген «Уңайлы мохит» программасын тормышка ашыру нәтиҗәсендә аз хәрәкәтләнүче гражданнар өчен шәһәр тирәлеген төзекләндерүдә шактый уңышлар бар. Инфраструктураның төп объектлары — поликлиникалар, социаль яклау, спорт, мәдәният, мәгариф учреждениеләре — кагыйдәләрне исәпкә алып эшләп бетерелде. Заманча гипермаркетлар таләпләргә җавап бирә. Әмма кече коммерция объектларын — даруханәләрне, кафеларны, кибетләрне, көнкүреш хезмәт күрсәтү үзәкләрен җиһазлауга карата сораулар бар.
https://minstroy.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_2803951.pdf