Маскара авылы мәчете торгызылды
6 июньгә туры килгән Корбан бәйрәмендә Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов Кукмара районының яңа торгызылган Маскара авыл мәчетендә бәйрәм намазында катнашты. Гает намазы үткән мәчет - республиканың кирпечтән эшләнгән иң борынгы Җәмигъ мәчетләренең берсе булып санала.
Маскардагы мәчет тарихы
Мәчет XVIII гасыр ахырында (1791-1793 еллар) беренче гильдия сәүдәгәре Габдулла Үтәмешев акчасына төзелә. Гыйбадәтханә проекты Казанның Мәрҗани мәчете үзенчәлекләрен кабатлый. Мәдрәсә белән беррәттән, мәчет озак вакытлар мөселман мәгърифәтенең мөһим үзәге була. Совет чоры (1920 елларда) гыйбадәтханә ябыла, бина мәктәп һәм складлар итеп файдаланыла, һәм оригиналь манара югала. Бүген мәчет төбәк әһәмиятендәге архитектура һәйкәле дип танылган һәм Татарстанда сакланган кирпечтән төзелгән иң борынгы дини корылмаларның берсе булып тора.
Уникаль архитектура билгеләре
Мәчетнең архитектур бизәлеше классицизм һәм барокко элементларын берләштерә. Бу анфилад планировкалы ике катлы бина: беренче катта ярдәмче бүлмәләр урнашкан, ә икенче катта бинаның үзәк күчәре буйлап тоташтырылган ике гыйбадәт залы һәм вестибюль урнашкан. Түбә уртасында шул чордагы татар мәчетләренә хас манара урнашкан. Интерьерлар профильле филенкалы тартма гөмбәзләр һәм барокко стилендәге лепкалы розеткалар белән бизәлгән. Фасадлар классицистик детальләр белән «Петербург» бароккосында эшләнгән: стена почмаклары һәм стеналары көрәкләр белән ныгытылган, тәрәзәләре йөзлекләр белән бизәлгән.
Мирасны реставрацияләү һәм саклау
Реставрация эшләре 2022 елның язында башланды. Эшләрнең барлык этаплары ТР Дәүләт экспертизасы, ТР Диния нәзарәте һәм җирле мөхтәсибәт белән килештерелгән. Реставрация авыл халкы катнашында һәм һәйкәлләрне саклау комитеты контролендә башкарылды. Түбә, фасад һәм интерьер декоры, балта остасы һәм чүкеп ясалган элементлары торгызылды. Нәтиҗәдә мәчет үзенең беренчел архитектура кыяфәтенә ия була.
Районның рухи һәм мәдәни үзәге
Маскарда яңартылган мәчет авыл халкы өчен генә түгел, бөтен Кукмара районы өчен рухи үзәккә әверелде. Рөстәм Миңнеханов ассызыклаганча, гыйбадәтханә җирле мөселман җәмгыятенең рухи һәм мәдәни җәлеп итү үзәгенә әверелергә тиеш. Мәчетне саклау һәм торгызу татар халкының мәдәни традицияләрен һәм рухи мирасын ныгыта, төбәкнең тарихи һәм дини мирасының әһәмиятен ассызыклый.